LILZO LEH A HLATE

LILZO LEH A HLATE
-fela ngente (6th July, '16)

Literature lam zir tih takah thu leh hla tam tak, kan mita kan hmuh leh kan benga kan hriatte hian hlimna min thlen châwk.

Fam Lalzova hla chuam 'Mangțha mangțha' te khan thinlung a fah narawh e. Mahse, tun țum chu Lalzova ni lovin tunlai Mizo hla chham mi (rap) phuahtu leh chhamtu (rapper) lar em em Lilzo zawk hi belchiang dawn teh ang.

A chanchin sawi tur ka hre lo va, Dinthar tlangval a nih thu erawh tlang kam ațangin ka hre thung. A hla ațang hian a mizia tur awm ang chu a chhui dawn theih awm e, rinthuin pahnih khat lek tarlang teh ang.

*Hmangaihna* la na mi leh mi thikthu chhia a ni. Khai mah aw, 'Ka țhen thei lo' tih hla tlar țhenkhat hi han chhiar teh:

Duh ber tawn nan chuan bei nge sei run dung?
Ka tawn niin a phu rang hle mai ka lung
Inthen thei hian kan mawi lo,
Min duh thu au chhuahpui turin a aw a zawi lo,
Ka ngai thei lo kan inkarah mi dang an inrawlh.

Beiseina nena nghak fan fan mi, Mizo te lui pawimawh em em, Burma rama lui sei tak Rûn lui meuh ai pawha sei leh thui beiseina nei ngam zak kha a ni ve a! Rapper a nih avang maiin mi aiin a pa fâl bik lo va, a duh em em a tawn ni chuan a zam ve hle a ni ang a lungphu pawh a rang em mai!

*Feminism* lam tuipui mi tak a nih loh vek pawhin Pathian thilsiam zinga mawi ber hmeichhiate dah sângtu tak a ni tih a hla țhenkhat ațangin a hriat theih. 'Duati' tih hla leh 'Ka țhen thei lo' tih tlar khat lek ve ve thlir leh ila:
Zingkar chuan a hmelțhatna a hliah lo!
Siamtu zah lo nise a kimtlang chapopui tham!

Zingkara hmelchhe țhin chu tu te nge ni ta ang? E le, chhun leh zana inlâr țhin nula ngo pui pui, kimtlang hnawih hlo chi tinreng hmanga sakhmel original hliah țhinte kha maw le! An zing tho hmel a hmuh tlak loh niin an sawi țhin.

Lilzo-a bialnu chu a țha bawk a niang, zingkarah pawh a tho paw heu mai ni awm tak a ni. Chu mai a ni lo, a siamtu Pathian zah lo ni se la chu chapopui tham zu ni hial a! A la duh tawk mai lo, 'Min chhuahpui rawh' tih hlaah khan:

Lenrual zingah i langsar nalh,
Biak loh hlau chein kan buai rap.

A rhyme a mawi tluk zetin a nula pawh hi a hmelțha ang tih a hriat ngawih ngawih.

*Rhyme* sawi takah chuan ani hi Mizo rapper zinga 'Zo' tak sia rhyme nei țha ber pawl a ni hial ang. 'Ka natna i chhawk' hla chang khat lek hi chhiar leh chhin ila:

Leng dang thlang lovin duhawmna tinrengin a bawm
Duhlai a ni asin ka dawm, țhangtharte'n an lawm
Duhsakna ka hlan e keipaw'n, ka mamawh a hria
Ka dila min rawn hawn
Pàr chhuah a ni asin, lengzawngte'n an lawm.

*Duhsaktu leh hmangaih* te tana nun kawng dik zawh ngam mi huaisen a nihzia a hla 'Duati' ațang hian a lang bawk a. A hnu khar nan hmang zui ang.

A tak ram thleng turin eng nge ka tan tih hmabak?
Ka thlentir lo vang țhenkhatin an nupuite an mák
A țha lo, zahpah nei lo va rûnah zû an lak
I tan rinawm turin min atchilhho ka paihthlak,
Han ni thei la aw ka aw ngeia ka auh phak
I hmanhmawh viau loh chuan min lo nghak
I chhuahpui nih ve hrim hrim hi ka chak
Dinhmun sang min pe ve la i ngaihzâwn
Buaina leh harsatna i tawh nia i râwn.