Sunday, 30 July 2017

ZAN KHAT ATAN

Ka hmaah a țhu tlat a
Zan khat atan darkar khat,
Biak leh khawih phâk ni lo,
Mitthla ni bawk si lo
A thâmral leh mai țhin a,
Boruakah te chuan ka zawng a,
A ngaiin vaihna khuavel a zau
A hming lamin thinlung theih tawpin a au.

Beiseina erawh a nung reng a,
Zan khat atan darkar khat
Ka hmaa inlan a bang lo
Pawh theih ni bawk si lo
Hun bi ngaiah a liam leh a
Thinlungin a au zui leh a
A liamna lamtluang lasi țum kawng
A ngaiin thinlungin rinin a zawng.

Tawn ni her chhuak leh se la,
Zan khat atan minute khat chauh pawh
Ri chhuak loa au țhin thinlung kha,
Sawi chhuah tur neiin a inring tawh.
Duhaisam rama chentirtu kha
Zawhna tam tak a zawt ang a,
Bo leh tawh lo tura sawmin
Chatuan atan a chelh tlat tawh ang.

30th july,  2017

AN KHAI TA E

AN KHAI TA E!

Hmana laitual mawi țhintu,
A lenrual tana ngaihawm zual;
Hlimte'n hringnun hmang ve maw?

Hun bi chhiara nun hmangtu,
Tawrhna thlentu a hringnun sual;
Thlarau lamin peih tak maw?

Khawngaih ngena dam diltu,
An chhànnain a tihnual;
A tana ding ngam awm tak maw?

A thiltih sual thihna thlentu,
Chatuan khawvel panin a liam;
Siamtu angchhung lawi tak maw?

july 30, 2015

Saturday, 29 July 2017

LALNU ROPUILIANI THLAN - B. Lalrinliana

LALNU ROPUILIANI THLAN KHAWIAH NGE?
-B.Lalrinliana

Lalnu Ropuiliani thlan awmna hi zawn çhhuah a, haichhuah nise tiin Hnahthial Group YMA Conference chuan kun 1996 khan a rel a. Chumi chhuichiang tur chuansub-committee dinin, hma lak nghal a ni.

Kan hriat theuh angin Ropuiliani an man hnu kum 1894 atang kha chuan an lalna khua Denlung chu an mipuiten Ralvawnga an pemsan tak avangin khawram a ni ta mai a, Saihnuna lal hma kum 1919 thleng khan khawram a ni.A bul tan nana ka’n sawi duh chu a hma chuan Denlung leh Ralvawng hi Hnahthial Group YMA huam chhung ami ve vean ni. Group committee pawh hian a khawi zawk pawh hi Ropuiliani thlan awmna nise, pawi tihna tur a awm lo. Kan tum ber chu Chhimlam Lal huaisen leh lar thlan zawn chhuah a ni.

Tichuan sub-committee chuan Denlung leh Ralvawng tlawh ve vein, thil hre deuh leh upa la damte kawmkual bakah, lehkha bu hrang hrang atangin Ropuiliani chanchin leh thlan hmun chu chhui a ni ta a. A lo rei deuh a thlan hmun inchuh ang deuh lek leka a kal ta hi a pawi a,chumi khami chuan chuti chuan a sawi tih lam kan sawilang lo ang a, lehkhabu ziak hma leh hnu hian upa kan kawm ngeite thusawi pawh a danglam leh tak nual avangin, Ropuiliani te History atanga thil chiang kan hmuhte i lo tarlang mai ang:

Lalnu Ropuiliani hi Chittagong atang khan ruhro ni lovin, ruang ngeia hawn a ni:
Lalnu Ropuiliani Chittagong jail-a a thih khan, Jail superintendant chuan Lunglei Bawrhsap hnenah report a rawn pe a Lunglei Bawrhsap chuan a lehkha chhanna ah ti hian a ziak;
“G.Lala interpreter & 10 Lushai are going to Chittagong to fetch Ropuiliani’s bones… * Heta bones a hman hi Pi Lalsangzuali Sailo khan ‘Ruhte’ tih nan a hmang a, chuvang chuan Ropuiliani kha ruhro-a rawn hawnchhoh angin a ngai ta mai niin a lang. Mahse Dictionary tam berahhian Bones hi plural-a hmang lovin singular noun-ah a hmang deuh zel. New World Dictionary of the American language,The New Oxford Illustrated Dictionary, Fank & Wagnallis New Encyclopedia te, Chamber Dictionary te chuan ‘Bones’ tih hi ruhrel chauh sawi nana hmang lovin taksa damlai leh thi, leh tawih mek sawi nan a hmang a. JF Dictionary chuan “Ruang’ tiin a dah.Tin, Shakespear-a thuziakah khian ‘fetch” a hman khi mi pakhat ruhro tlahrang nuai emaw, a khawma awm emaw la tur an nih chuan ‘collect’ a hman a rinawm.

Fetch a hman avang khian a thil laktir tur chu thil hlawm khat, thendarh ni lo a nih hmel viau a ni.

2. Tin, Lunglei Bawrhsap hian Lawngleng pahnihah tlangval 10 a tirh na chhan pawh hi ngaihtuah chian chuan ruhro mai ni lo Ruang’ ngei la tur an nih vang a ni. Mi pakhat ruhrola tur chuan hmun hla leh ei tur harsa karah mi 10 lai a tirh a rinawm loh.

3.Pi Lalsangzuali sailo(RIP) lehkhabu ‘ Tlawm ve lo, Lalnu Ropuiliani’ phek 174/f ah khan “Ropuiliani kuang chu Ralvawng mipuiin Selesih lui kamah an lo hmuak a, mipui en theih turin Lianpawnga leh Zahnuka’n kuang chu an kar hawng a’ tiin a ziak a. Kuang an kar hawn thu hi chu Ralvawng leh Denlung upa deuhho leh Vandula thlahte pawhin an sawi thei fur. Ruhro bawm mai a nih chuan “Kuang’ han tihtur chi em ni dawn? Tin, ruhro ngei pawh chulo nise, Ralvawng khawlaia phum tur a nih si chuan daia lo kar hawn kha a tul tehchiamin a lang lo. An khuaa phum loh tur ni ta chu, zui ve thei lo nunau hmuh atan an karhawng ni zawkin a lang. An karhawnna hmun Selesih luikam hi Ralvawng khawhnuai, Denlung panna kawng peng a ni. Lungleia Ropuiliani chungchanga symposium kan neih tuma Ralvawng aiawha thusawitu khan he ta kuang an karhawn tum hian an mrkhur tawk lova, Lalnu Ropuiliani hnar leh banrek an tihkhem palh thu a sawi a. Ruhro chu nisela hnar leh banrek a neih a rinawm loh.

4. Tin, Pi Lalsangzuali Sailo lehkhabu phek 200-ah khan kumpinu sorkar chuan tawihthuai theih lohna hloin Ropuiliani ruang chu chulhin, a ruhte an la chhuak a tiin a ziak a. Hei hi report engmah hmuhtur a awm lo. Khang hunlaia Sap sipai hotute India rama awmte kha a tam zawkchu kristian an ni a, kristian mitthi sawngbawl dan bosalin ruhte an chiahfilh a.

5. Note on the South Lushai Hills Administration report for 1894-95, para 14-ah chuan ti hian ziak a ni: “A party of 10 Lushais came down to Chittagong and carried back Ropuiliani’s corpse. This was the first voluntary visit ever paid by Lushai party to Chittagong.

“Ruang sawi nana ‘Bones’ tihah khan kan hmin tlang lo a nih pawhin chiangkuang takin “Corpse’ tia ziahna a lo awm tho a; heng atangte leh a chunga point hrang hrang atangte khian Lalnu Ropuiliani chu Chittagong atang khan Ruhro ni lovin Ruang ngeia Mizorama lak chhoh a ni tih a chiang hle.

Lalnu Ropuiliani hi Denlungah ngei an phum:

Lal Vandula hi kum 1889 khan Denlungah a thi a, khanglaia lal ruang sawngbawl danin a kuang ur ni ngei turah ngaih a nih bakah, an thlahte thu inhlan chhawnah pawh kuang ur ngei a ni. Vandula thih atang chuan kumpinu sipai officer tereport-a a landan pawhin Denlungah hian Ropuiliani chu lalah a thu zui nghal a, Shakespear leh a hoten an man thleng (1893) khan Denlung lal a ni. Hemi hun chhung hian Denlung lal in kawtah chuan Vandula Lungdawh chu a awm ta tlat atang pawh hian Vandula chu Denlungah ngei phum a ni tih a hriat theih awm e. Tunah chuan a nupui Ropuilian hi Denlungah ngei an phum a ni tih tilang tur point hrang hrang I lo thlirho teh ang:

1. Sairuma S/o Lalthuama (Ropuiliani fa naupang ber) kha Lunglei Bawrhsapin 1924 khan Vandula thlahte leh an lalna chanchin a zawt a. Chuta a thusawi pakhat chu:‘’Ka pi Ropuiliani chu Chittagong-ah a thi a, a ruang chu sorkar-in an rawn thawn a, Vandula thlanah Denlungah an phum,” (He thuziak photo copy hi Pu Lalvuana Sailo lehkhabu ” Mizoram humhalhtu Lal Vandula leh Ropuiliani’ tih phek 246-247 ah khan hmuh theihin a awm)

2. Tom Herbert Lewin (Thangliana) Diary, 1896 a mi chu Mandalay chanchinbu pakhat Zosuankhang an tih chuan a tarlan danin, Mizo Lalnu Ropuiliani kuangah chuan Jail a a hman thin No leh a tan chanchin ziahna lehkhabu dah a ni. Hetiang tak hi Denlunga kan ruangruh hai chhuahah khan hmuh a ni.

3. Saihnuna (S/o Dotawna S/o Vandula) Rotlanga a lal lai hian a fanu Lalziki kum 1 mi chu thih ngamin a na a. Saihnuna hian a pi leh pu (Vandula te nupa) bula dah ngei a duh si a, a thi thuai dawna an hriat avangin kum 1920 khan Denlungah Lalziki chu paw phein, an kai ta chuk chuk tih Saihnuna fate la damte zawhfiah theih an la awm hlawm a.

Hei hian Ropuiliani chu Denlungah ngei dah a nihzia a tichiang hle.

4. Hrangphunga (S/o Vandula) tupa Maj. Saibuanga’n (s/o Thanzama, Thiltlang lal) an thlahtute chanchin a ziahah khan, Lal Vandula chu a kuangur ruhte Denlungah an phum a, a luruh erawh chu an phum tel ve loh thu a sawi a, a luruh leh Lalropuii leh a fate thenkhat luruh chu a khawmin Thiltlangah an phum thu a ziak a ni.

## Ralvawnga an ruhro hai chhuahah khan puitling pahnih ruh chikim, luruh pahnih telin hai chhuah a ni a, Vandula te nupa chu ni sela luruh pakhat chauh hmuh a rinawm.

5. Pu Thangthiauva (90) Pangzawl, a pa Taitea, Khawngbawk lal Sangtuala (s/oVanhnuaichhana)Khawchhiar thusawi a chinchiah danin, lal Sangtuala hova upa zawng zawngte Ropuiliani vuina Denlungah an tel vek thu leh, ruhro ni lova ruang ngeia an phum thu a sawi. Hemi tum hian Denlung khua chu a hnim viau thu a sawi tel.

6. Pi Zachhungi, Hnahthial Bazar D/o Zabova (Vandula khawnbawl upa leh pasaltha) kawmnaah khan a pain Ropuiliani chu Denlungah ngei phum a nih dan a hrilh thin thu a sawi. (Kawmna video lo en pawh in awm ang)

7. Ralvawng lam thusawitu te’n, “Ropuiliani ruangruh ni tur chuan Denlunga an haichuah kha 1895 ami daih tawh si kha a la lang tha lutukin, ruh ral pawh a la awm lova, a ni thei lo’ tin an sawi thin a. hemi chungchangah hian ruang, a pangngaia phum chu nise hmuh tur vak a awm tawh lo ngei ang. Amaherawhchu he Denlunga kan ruangruh haichhuah hi a chhip atanga a keler thlengin eng hlo emawa zut vek a tih a hriat a, thlan khur hai hawn atanga rei lo teah a a ruh inzawmkhawm pawh a tla darh ta vek a ni. Art & Culture atanga rawn endiktute khan he hlo hi engemaw zat an la a ni.

Denlungah ngei an phum a ni tih tilang chiang tur hian sawi tur a la tam hle a, mahse ngun taka ngaihtuahna hmang duh tan chuan, a chunga kan tarlan atang ringawt pawh khian a chiang tawk hle.

A tul dan azirin Thanhulha te nupa, Ralvawng lal, leh Ralvawng ngeia thi tate thlan bo tak daih dante kan la ziak leh ang. Thudang alai chuan, FB lama ziaktuin ‘Ropuiliani hi Chittagong atang khan ruhro ngein an rawn hawn tih hi Jail report-ah a chiang” tia a rawn ziah kha, he Jail report hi produce tur a awm em tih ka zawt duh a, he report hi thlan hai kum leh symposium lai pawh khan sawi rik a awm ngai lo.

Friday, 28 July 2017

ȚÊK CHHUAI

Mit leh mit a intawng țêk chhuai,
En vung vung a rem lo,
Ka melh sawn daih!
Min lo la en em le?
Ka melh leh zeuh,
A țêk leh chhuai!
Pawh ngam si lovin
En vung vung rem lo kha,
Ka en ta tlawk tlawk!

Ka sawm huaisenna
Ka lama țanga
A hnen min thlen turin.
Huaisenna derdép
Khawi mah thleng zo lo
A lam hawia kiai-sukin
En vung vung rem lo kha,
Ka en ning thei lo!

Ralkhat ațang chauhin
Ka chhai ngam ve a
A mit meng mawi kha
Ka en țha ngam lo a
Mit khap kar lekah
Kian zai a rel ta
En vung vung rem lo kha,
Ka en zui vawng vawng

28/7/2017

Friday, 21 July 2017

THURUK THUHRUK

THURÛK THUHRÛK

Tuma chhiar phal loh thurûk,
Chatuan let thum atana thuhrûk,
Tu emaw hnen ațanga ka rûk.

Hringnun hlimthla lanna thurûk,
Mi zawng zawng laka thuhrûk,
Rûkru min chantu thurûk.

Lengi thinlai natna thurûk,
Ziak fung chawia a thuhrûk,
Hringnun tibuai tura ka rûk.

Leng zawngte hriatah thurûk,
Mi lung dam nana an thuhrûk,
Hril ka nuam e an thurûk.

july ni 21, 2015

Sunday, 16 July 2017

A HUAISEN TAWK

Hriatchian tuma ka zawh lamtluang hi
Hriatthiam a har ka ti mang e
Hlim leh lawm ni lo thleng mah se
Lungngaihnain min chim leh țhin

Kal ngaihna hriat loh chang a awm fo
Sakruang lai tha a bo zo va
Pen khat pen pawh a harsa a
Suangtuahna a chuai zo ta

Mahse ka zawh zel dawn chu kawng chu
Harsatna lo thleng mah se
Tiam thu sut ngai lo he thinlung hian
Hnutiang a chhawn ngai dawn si lo
Hmatiang sawn turin ka huaisen tawk

A chang chuan nun hi a harsa a
Phatsan mai a chakawm leh țhin
Damchhan ber ka hmu thiam si lo
Lung lam vaiin ka kun leh ṭhin

Siamtu'n min pek hringnun hlu tak hi
Huai takin ka chen zel ang a
Ka damchhan chu ka hmu ve ngei ang
Lei piah lam ram nuamah tal sawn

15.7.2017

Friday, 14 July 2017

CHAWLH ZAI I REL TAK MAI LE

CHAWLH ZAI I REL TAK MAI LE

Kha chen sul ang inzuiin,
Lamtluang kan chhui dun țhin a;
Hlim ni leh lungngaih ni pawhin,
Chawlh zai reng kan rel ngai lo.

Mahse tunah eng vang nge
Lunglai min hersan tak le?
Cho loh leng i tawn vang maw,
Chawlh zai i rel tak mai le?

Sak ruang lei daia zal hnu
Pi leh pute kam chhuak chuan:
'Lal ngai lo làl a nâ, an lal a khà',
An tih zawng kan iang zo ta!

14.7.2017

(in memory of mamit sumo)

Wednesday, 12 July 2017

HLAN LEH CHE KA NUAM

Hlim ni chhiarin tlai ni kan leng,
Nunhlui thlirin thinlai a hnim;
Sulhnu chhuiin rilru ka seng,
Ngaiin ka au, a fan chhungril.

Duhthu ai ang sam chauh mai maw
Kei ka chan tawk lo ni dawn le?
Intawn ni a her chang hian maw,
Biahthu hlan leh che ka nuam e.

Hrui ang sei se kan hlim ni te,
Nau ang nuia hlim zai vawrin;
Mual liam tawh hnu nunhlui zawng te,
Sira hnawla ngaihlai bangin.

Khiangawi zamual i liam hnu khan,
Tlei ni hmel reng ka tawng si lo;
Suihlung hera lo let leh a'n
Sawm leh che ka zuam bawk si lo

12.7.2017

NUIMAWI

NUIMAWI

A sakhmel ka ka tawng,
Ka thinlai a țhawng.

Hriat ngai loh lanu,
Van angel fanu.

Thinlaian a cham,
A sakhmela dâr zâm.

Rûn hmun lendun ka nuam,
A tân engkim ka huam.

Dâr ang tawn ni her se,
Tawnmang mai chang lo se.

july 12, 2015

Sunday, 9 July 2017

HOSTEL BIAHTHU

HOSTEL BIAHTHU

MZU hostel a ka lût,
Ka kut tin pawh a lût!
Riltam vanga chokáa ka purun rûk
Ka siam laiin ka chil a pût;
Room chhung phiatin bawlhlawh ka rût,
Ka thawmhnaw pawh ka sûk.
Zirlai aiin rilruah thildang a lût;
Ka thutiam sa pawh ka sût.
Exam dawnah dawt thu leng a pût;
Thla tawpah mi pawisa kan pûk!

july ni 9, 2014

Thursday, 6 July 2017

MALYEE

May you live shine and bright
And you have to love me right
Loneliness will only be a thing
You gotta promise me something
Endless love untill we die
Eternal rest to be by your side

Wednesday, 5 July 2017

UNTITLED

A zuam zawng ka zuam lo va,
Hreh erawh ka hreh bik lo.

Phur taka hmachawn ka tum lo va,
Tlan chhiatsan erawh ka tum bik lo.

Nasa taka inbuatsaih ka tum lo va,
Thiam loh erawh ka tum bik lo.

Thiam thu sawi ka tum lo va,
Hnungchhawn erawh ka tum bik lo.

A hmasa ber nih ka tum lo va,
Thleng zo ve lo nih erawh ka tum bik lo.

HMANGAIHNA

HMANGAIHNA

Vawi tam biahthu ka hlan a,
Chhân zai reng min rel si lo.
Hmangaihna awmzia ka hrilh a,
Chu pawh a hrethiam duh si lo.
Thil hlu leh mawi tinrenga thuam a ni a,
Amah a inhmu thiam si lo.
A suangtuahna țha lo chu ka en kân a,
Min hawi zai reng a rel phah lo.
Dâwn lungrûkah a cham reng a,
Hmangaih biahthu ka hlan báng lo.
Min hawi mah suh se ka thlir reng ang a,
Biahthu hlan ka bang dawn lo.

july ni 5, 2015

Sunday, 2 July 2017

Aizawl veng hming vuah chhan

Aizawl Veng Hming Vuah Chhan:

🌎🌎🌹🌎🌎

Bawngkawn: He laiah hian kum 1917 lai khan sebawng nei Gurkha in hnih lek an awm a. An awmna kâwn chu sebawngpu awmna kâwn tih a ni a. Tûnah chuan Bawngkawn kan lo ti ta zâwk a ni.

Bungkawn: Khatla leh Maubawk inkâra awm a ni a. A kâwn lai taka bung awm chu hmingah chawiin Bungkawn hming an vuah a ni. Tûn hma chuan sipai ho nupui an awm țhin.

Bethlehem: He veng hi a tirin Veng hming mumal tak nei lo a ni a, Transport Veng, Thatvunga Veng, Pioner ho awmna a nih vang in Midum veng te pawh an ti thin a, Veng pa ho kal khawm in Veng hming mumal neih an duh tak avang in, veng chhung ah hriattirna an chhuah a, Krismass leng khawm na ah Pu Rozikpuia'n Pathian hnen atang ka dawn a nia, tun atang chuan BETHLEHEM VENG kan ni tawh e, a tia. Veng pa ho kal khawm chuan lungrual tak in an pawm ta a ni.

Chanmari: Tûn hma chuan sipaiho chân kahna (silai kahna) hmunpuia an hman a nih avângin, an sawn hnu pawhin, vai hming vuah Chanmari hming hi an la pu ta zêl a ni.

Chaltlang: Tûn hmaa he lai hmuna Châl (mau) a tam avângin a hming hi vuah a ni.

Chawnpui: He vêng hi Hmuia Veng tih a ni thîn a. A awm thar hovin mimal hming an duh ta lo va, Chawnpui kung khat chauh awm chu hmingah chawiin Chawnpui an vuah ta mai a ni. Tûnah chuan Chawnpui-ah hian Chawnpui hmuh tur a awm tawh lo.

Chhinga Veng: Bazar pheiah vai tlémtë chauh an awm laiin he lai ngawpui kâr ni thînah hian Chhinga leh mi tlémtë chauh an awm a. An zînga vengva ber hming chawiin Chhinga Veng hming a pu ta a ni. A hming pum chu Chhingrawnga a ni a, Hnamte a ni. Mizo zînga tawng rang bera sawi a ni a. Ui ngul lêr atangin a tla a, thaw vawih, thaw vawih, thaw vawih a ti hman a ni an ti thîn.

Chite Lui: Aizawl khawpui bul chhak lama lui luang a ni. Kulikawn thlang atanga lo luang luite pakhat chuan Mualpui tláng thut takah a fin a. A finna lai tui chu a al a, bullut (sava chi khat)-in an tlàn thîn a, bullut sih an vuah nghe nghe a ni. Chu tui al chu a nêp e, tiin a zuk fin lui chuan Chite lui hming a put phah mai a ni.

Durtlang: Tûn hma chuan ngawpuiin a khuh vek a, ruah a sûr duhin khua a dur reng thîn a. Khua a dur reng e tiin Durtlang hming a pu ta a ni. Chu’ng hun lai chuan he tláng hi ramhuai leh phung tamna ber niin an sawi thîn.

Dinthar: A hming hmasa chu Keltawlh Veng a ni. Chu hming chu duh lovin vêng zau zâwk an siam tâk vângin, kan din thar e tiin Dinthar Veng an vuah ta zâwk a ni.

Electric Veng: Tûn hma chuan he laiah hian Tuitu a hrâm thîn avângin Tuitu Veng vuah a ni. Electric khâwlpui bunna hmun a nih tâk avângin a hming chawiin Electric Veng an ti ta a ni.

Kulikawn: Tûn hma chuan sipai te, sap te leh midang te puakphur tur apiang chu he laiah hian an innghâkkhâwm thîn a. Kuli ho innghahkhâwmna kâwn tiin a hmingah Kulikawn an vuah ta a ni.

Khatla: Gurkha tawng a ni a, kâwn emaw, ruam emaw an tihna mai a ni. Sipai kâwnghrèn nawhtlêtna hrui thûr he lai hmuna mi an lâk thin chu ‘khawia mi nge?’ tia an zawhin ‘khat tla’ khu mi kâwna mi khu,’ an ti thîn a, keini’n Khatla kan lo ti ta a ni.

Laipuitlang: Kumpinu sawrkarin Mizoram khawpuia Aizawl a hman tan lai khan mite’n Pathianni an hriat theih nan tiin Col. Lock Manding sapin Pathianni apiangin he tlángah hian laipui a han kâp thîn a. Kristian an lo awm hnu chuan a lo remchâng hle a. Kanghmun khua leh Sateek khua te pawhin an lo hre phâk a. Mizovin laipui an kahna tláng tiin Laipuitlang an lo vuah ta a ni.

Luangmual: Hmán laiin a mual hi luang hmunpui a ni a; a mual pumpuia luang awm chu Luangmual tiin hmingah a put phah a ni.

Maubawk: Aizawl tlâk lamah khuan tûn hma chuan mi tlémtëin bâwk an khawh a; an bâwk chu a chungah mau hnah an chih theuh va, chu vângin chu bâwk chu Maubawk hming an vuah.

Mission Veng: Tûn hma chuan Hriang thing a tam avângin Hriangmual an ti thîn. Zosap hmasa Saphluia kha a lo awm a, Sapthara’n a rawn fin leh a. Missionary awmna hmun a nih tâk avângin Mission Veng vuah a ni ta a. Veng lai, Dawrkai Veng leh Laltawnga Veng tiin hmun thumah an then a. Tûnah chuan a lo zau ta a. Laltawnga Veng tih chu Vengthlang (Mission Vengthlang) tih a lo ni ta zâwk a ni.

Macdonald Hill: Tûn hma chuan Thingpui huan tlang tih a ni thîn. He lai hmunah hian Aizawl leh a chhehvêla thingpui awmte chu an phun khâwm a, sipaiin an awmchilh a, an rin pui ber pakhat a ni. Kum 1930 khan Mizo chowkider pawh he huan enkawltu-ah an dah nghe nghe. Kumpinu sawrkar hnuaia bawrhsap hnuhnung ber Macdonald-a’n High School hmun atan he lai hi a pêk avângin a petu hming chawiin Macdonald Hill an vuah ta a ni. Tin, he lai hmun hi missionary hmasa berte Pu Buanga leh Sap Upa te lo awmna a ni.

Ramhlun: He vêng hi a hming phuahtuin hlaa ‘Aw ramhlun, ka ram ropui..’ tih atanga a phuah niin a lang.

Republic Veng: Lunglei Jeep road laih zawh hnua a chunga lamlian kal hi bawrhsap Barkataki hova laih tlang niin a kawng hmingah Republic Avenue vuah a ni a. Republic tih chu a vêngin hmingah a pu ta a ni.

Rangvamual: Aizawl chhehvêla rangva in awm hmasak berna a nih avângin a mual chuan Rangvamual hming a pu ta a ni. Vai chuan Paila Camp an ti thîn. Kum 1890-a Aizawl-ah fort (kulh) an siam hmain he Paila Camp hi awm tawhin an hria.

Saron Veng: He hming hi rambuai hnua an vuah thar a ni. Police Veng (tûn hnua Armed Veng kan tih hi a nih hmêl) leh Mirawng veng an kaikawp a, Saron Veng an vuah ta a ni. Hla thu-a ‘Isua sarawn pâr mawi vul lai a chul lo’ tiha sarawn hi an vuah chhan niin an sawi.

Tanhril: Tûn hmaa Palian lal nunräwng tak Tanhrila khua a nih avângin a hming chawiin ‘Tanhril’ an vuah hlen ta a ni.

Tlangnuam: A hming hmasa chu Lalchhinga (Lal Singh Thapa) Veng a ni. Hetah hian nula pakhat tlangval lêm thiam tak a awm a, a tláng a nuam fawm bawk a; tlangvalin nuam an ti a, a tláng chuan Tlangnuam hming a put phah ta hial a ni an ti.

Thakthing Veng: Aizawl-a vêng upa ber pâwl a ni. Rahsi leh Babuho, DC pisa chhuah lam, Venghlui ti-a an vuah tâk (Rahsi Veng) atanga an insuanin Thakthing tlángah hian an awm a; an awmna vêng chu Rahsi Veng tih a ni ta zâwk a. Thakthing Venga awm hmasa, kamding ni lo chu a hnuaiah an hnawt thla a, Rahsi Venghnuai an vuah a. Mahse, hun a lo rei a, rahsi thuneihna a lo dal ta deuh va, Thakthing Veng tih chu a lo lâr leh ta zâwk a ni.

Tuikual: A vêng thut lui chu Tuikual lui a nih avângin hmingah a pu mai a ni. Indopui pahnihna hma chuan ngawpui a la ni.

Venghlui: He hmun hi Rahsi lo awmna hmasa ber a ni. Mahse, Rahsi ho chu Thakthing lamah an sawn phei tâk avângin Rahsi Venghlui tiin an sawi ta a. Tûnah chuan Rahsi bànin Venghlui kan ti ta a ni.

Venghnuai: Thakthing Veng hnuaiah a awm. Rahsi ho Thakthing Venga an awm laiin, kamding lo an hnawhthlâk ho awmna a nih vângin Rahsi Venghnuai an vuah a. Tûnah chuan Venghnuai ti-a sawi a ni ta a ni.

Zemabawk: A hming hmasa chu Seling a ni. Se pûl phûm a tam avângin Seling hi vuah a ni. Darlawng tláng Seling-ah an pêm zawh hnuin Zema hovin melveng in tlémtë an awm a, bâwk tiin an invuah a. An hotu chu Zema a nih avângin Zema bâwk tiin an sawi kher thîn a, Zemabawk tih hming hi a lo pu hlen ta a ni. Zema hi palian tak, thau tak a ni. Zanlawn-ah a pêmthla a, kum 1940 vêl pawh khan a la dam.

Zarkawt: He lai kâwn hi Vaki liam kâwn a nih avângin Ki len an zâr thîn a, Zarkawn an ti thîn. Tûnah chuan ‘Zarkawt’ tih a lo ni ta a ni.

Thulâkna: Tobul by K. Zawla.
C.p.

PHUNCHIAR VERSE

PHUNCHIAR VERSE

Aw lanu dàwn tawi,
I lungduh lenrual fâm ta kha,
Rual pawl nan ngai der suh la;
Thai kawi thu tin hril velin,
Mi khawngaih thla lak tum hek suh.

A tak ramah chen tum zawk la,
Suangtuahna ram chhuahsan thuai rawh;
Awm lo ngaia țah a sawt lo.
I chantawk khuarel a nih pawm la,
Hmatiang sâwn zai rel zawk nang che.

july ni 2, 2015